Rất nhiều người thắc mắc tại sao gà c.úng đặt trên b.àn th.ờ thường để cả con mà kh.ông ch.ặt thành miếng, hãy cùng tìm hiểu.
Vì sao người Việt chọn g.à để dâng lên mâm cỗ c.úng?
G.à luộc gần như đã là thứ kh.ông thể thiếu trên mọi mâm cỗ, đặc biệt là vào ng.ày Tết. Vậy tại sao nhất thiết phải là g.à luộc chứ kh.ông chọn thứ đồ khác thay thế?
Chúng ta kh.ông còn xa lạ gì với hình ảnh chú g.à luộc xuất hiện trên các mâm cỗ c.úng. Vào ng.ày Tết, g.à còn được chuẩn bị cẩn thận hơn rất nhiều lần với hình tượng chú g.à ngậm bông hoa hồng trong miệng.
Trông quen mắt là thế, liệu có bao giờ bạn thắc mắc do đâu mà g.à luộc “xuất hiện trên mọi m.ặt trận” như vậy? Hóa ra, người ta sử dụng thứ này trong mâm cỗ là có ý nghĩa cả đấy.
Đầu tiên là vì g.à khá dễ kiếm và dễ chế bi.ến – là vật dâng c.úng phù hợp với tất cả mọi gia đình.
Ngoài ra, g.à còn mang nhiều ý nghĩa t.ốt đẹp theo quan niệm xưa. Trong 12 con giáp, g.à là biểu tượng cho sự cương trực và mạnh mẽ. Còn trong văn học, g.à lại được cho là loài sở hữu 5 đức tính lớn: Văn, Võ, Dũng, Nhân, Tín.
Kh.ông những vậy, theo sách chiêm tinh, mỗi ng.ày trong 8 ng.ày đầu năm mới thuộc về một con giống. g.à thuộc ng.ày mồng 1 Tết, vậy nên cỗ c.úng kh.ông thể thiếu g.à được!
Hoặc vào ng.ày giỗ chạp, mùng 1 ng.ày Rằm, g.à luộc cũng là đồ lễ phổ bi.ến bậc nhất vì thuận tiện và dễ dàng chuẩn bị.
Chọn g.à lễ như thế nào, g.à c.úng nên để nguyên con hay ch.ặt ra?
G.à lễ phải là g.à trống tơ, chưa từng đạp mái, lông bóng mượt, mào phải to, đỏ tươi. Th.ông thường g.à lễ sẽ g.à ta kh.ông kh.uyết t.ật bất cứ điểm nào, m.àu lông đỏ, mỏ vàng, chân vàng…..Khi luộc g.à để có thể đảm bảo được tính thẩm mỹ các bạn nên tạo hình cánh tiên cho g.à trước, l.úc luộc cần chú ý c.anh thời gian và bớt lửa để g.à kh.ông bị nứt.
Còn về vấn đề g.à c.úng nên để nguyên con hay ch.ặt ra thì đã được các nhà nghiên cứu t.âm l.inh khẳng định. Khi c.úng g.à các bạn nên để g.à nguyên con, kh.ông nên ch.ặt ra nhìn rất m.ất thẩm mỹ và khó bày biện trên ban thờ.
Theo quan niệm t.âm l.inh thì khi c.úng giao thừa thì g.à c.úng nên để nguyên con cùng với lòng t.iết đầy đủ, mỏ cắm hoa hồng đặt trên đĩa lớn. Vị trí đặt g.à c.úng cần phải đặt đầu hướng ra đường để các quan Hành Khiển có thể chứng giám được lễ vật.
Thế nhưng khi bày g.à c.úng trên ban thì các bạn cần lưu ý, g.à lễ phải được đặt quay đầu về phía b.át hư.ơng, ph.ao câ.u quay ra ngoài. Mặc dù đặt như này có thể nhìn vào kh.ông đẹp. Thế nhưng tư thế đặt như vậy mới thể hiện được g.à biết gáy, g.à đang đợi chầu b.áo cáo. Như vậy nhiều gia đình vẫn lựa chọn bày g.à quay đầu ra ngoài thể hiện g.à kh.ông chịu chầu, nhưng quan trọng hơn cả là g.à quay đầu ra ngoài và ph.ao câ.u lại quay về phía b.át hư.ơng. Vậy là kh.ông đúng với t.âm l.inh và kh.ông thành kính.
Gợi ý cách luộc g.à đúng chuẩn, kh.ông bị nứt da
Trên thực tế rất nhiều người cho rằng việc luộc g.à rất đơn g.iản, thế nhưng trên thực tế, g.à luộc để kh.ông bị nứt da khá là phức tạp. Nếu như chỉ đơn thuần là luộc g.à để ăn thì vấn đề da bị nứt kh.ông quá quan trọng, nhưng đã là g.à lễ thì vấn đề này rất quan trọng.
Để có thể luộc g.à kh.ông bị nứt da, các bạn cần chú ý đến thời gian luộc g.à, sau khi g.à sôi các bạn cần g.iảm nhỏ lửa và để âm khoảng 10 phút. Sau đó sẽ tắt bếp và âm g.à trong nồi khoảng 20 phút sau đó vớt g.à ra thả vào nước đá lạnh để da g.à săn lại sẽ kh.ông bị nứt ra nữa.
Khi vặt lông g.à các bạn cũng cần chú ý, kh.ông nên sử dụng nước quá nóng để l.àm lông. Chỉ nên sử dụng nước nóng 70 độ, nước nóng hơn sẽ khiến cho da g.à bị trút ra, như vậy khi luộc da g.à sẽ càng nứt ra theo. Vặt lông g.à cũng cần phải vặt xuôi theo chiều lông mọc, việc vặt lông ngược sẽ khiến cho da dễ bị tổn thương và nứt ra khi luộc.
Nếu các bạn luộc g.à đúng kỹ thuật thì g.à c.úng nên để nguyên con hay ch.ặt ra cũng sẽ kh.ông ảnh hưởng tới vẻ bề ngoài, tính thẩm mỹ của g.à lễ. Một con g.à lễ đẹp thì mới có thể giúp cho gia chủ cầu xin được các vị thần linh phù hộ độ trì cho toàn thể gia chủ.
Đặt g.à c.úng quay ra hay quay vào mới là đúng?
g.à là một trong những đồ lễ đặc biệt quan trọng trong văn hóa thờ c.úng của người Việt. Mùng 1, ng.ày Rằm, lễ tết hay bất cứ một nghi thức nào cũng đều cần có g.à.
Tuy nhiên, nên đặt g.à c.úng thế nào cho đúng, quay vào hay quay ra thì kh.ông bất kính với bề trên thì kh.ông phải ai cũng biết.
Vì sao phải chọn g.à trống choai dâng c.úng?
Theo TS Trần Thị Thu Th.ủy (Trưởng phòng Giáo dục, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam), con g.à trống trong dân gian được coi là con vật quan trọng, b.áo hiệu điều lành, dữ, đoán định tương lai… Đầu năm, một s.ố dân tộc như Mông, Tày… thường đặt g.à trống c.úng trước bàn thờ, cắt t.iết, thả ra xem l.úc giãy chết đầu g.à sẽ quay về hướng nào để đoán định công việc l.àm ăn trong năm ấy thất hay phát.
Nếu l.úc giãy chết đầu g.à quay về nơi thờ ma nhà hoặc buồng chủ nhà thì năm đó gia đình sẽ l.àm ăn phát đạt. Nếu đầu g.à quay ra cửa thì năm đó l.àm ăn khó khăn, hao t.iền t.ốn của. Họ sẽ bắt con g.à khác c.úng lại, nếu vẫn như thế thì phải mời thầy c.úng về hóa g.iải… Còn với người Kinh thì lựa chọn g.à c.úng đơn g.iản hơn.
Tuy nhiên, g.à c.úng đêm giao thừa phải là g.à trống hoa, trống mới le te gáy, kh.ông kh.uyết t.ật, m.àu lông đỏ hay vàng đỏ, mào đơn thẳng đứng, mỏ vàng, chân vàng… và quan trọng là chưa đạp mái (có ý nghĩa khỏe mạnh, tinh khiết) thì lời thỉnh cầu mới linh nghiệm.
Với người Việt, g.à trống như cầu nối giữa thế giới con người với thế giới thần linh, là con vật được chọn để dâng c.úng thần linh, tổ tiên mỗi dịp lễ Tết. Con g.à như biểu tượng văn hoá đi liền với tín ngưỡng tôn sùng m.ặt trời của nghề nông, dần thành phong tục của mọi gia đình Việt Nam khi Tết đến, xuân về.
Vì vậy, dịp Tết giá g.à trống rất đắt, gấp đôi, gấp ba so với ng.ày thường. Ở các vùng quê, người dân lo mua g.à trống choai về nuôi từ tháng 11, chậm là đầu tháng 12 để dành đến Tết. Người ta c.úng g.à trống với hi vọng nó sẽ đ.ánh thức m.ặt trời, ch.iếu sáng cho đủ đầy ánh nắng cả năm, mang lại mưa thuận gió hòa cho nông n.ghiệp.
Đặt g.à c.úng quay ra hay quay vào mới là đúng? Ảnh: Khoevadep
Đặt g.à thế nào trên bàn thờ?
Theo ông Hà Thanh (Trung tâm Nghiên cứu cổ học Phương Đông – Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam), mọi người quan niệm có được con g.à c.úng như ý sẽ yên tâm đón một năm mới t.ốt đẹp. “Với mâm c.úng giao thừa nên đặt đầu g.à quay ra đường để đón ng.ài Tân niên hành khiển đi qua (theo quan niệm dân gian thì mỗi năm Thiên đình lại thay toàn bộ quan quân trông nom việc hạ giới. c.úng Giao thừa là tiễn đưa quan quân cai quản năm cũ và đón quan quân cai quản năm mới). Riêng g.à đặt c.úng trên ban thờ, quan niệm chung thường là đặt g.à quay đầu vào trong b.át hư.ơng với tư thế há miệng, chân quỳ, cánh duỗi tự nhiên.
Tư thế này được coi là “con g.à biết kêu, biết gáy, đang chầu”. Kh.ông đặt g.à quay đầu ra, vì cho đó là g.à “kh.ông chịu chầu”. Bày g.à c.úng nếu đặt đầu quay ra phía ngoài sẽ đẹp mắt hơn. Còn quay đầu vào trong thì ph.ao câ.u chổng ra ngoài, kh.ông đẹp mắt. Nhưng đó chỉ là hình thức đẹp, chứ kh.ông có ý nghĩa gì”, ông Hà Thanh cho biết.
Cũng theo ông Hà Thanh, khi c.úng lễ thì nên để nguyên cả con g.à trống vừa đẹp mắt, vừa nghiêm cẩn. Với g.à mái, có thể ch.ặt miếng, nhưng khi bày đĩa kh.ông được đẹp mắt và g.iảm bớt phần nghiêm cẩn. Nếu ch.ặt miếng, phải để g.à nguội thịt mới ch.ặt để miếng thịt g.à gọn mắt.
Kh.ông nên ch.ặt khi thịt g.à còn nóng vì vừa bị bắn bẩn xung quanh, thịt g.à lại bị nát nhũn, méo mó. Kh.ông nên dùng thịt g.à quay, rán, ninh, om vì cả hình thức và m.àu sắc đều kh.ông đẹp, m.ất cân đối và kh.ông nghiêm cẩn.
Cách l.àm g.à c.úng đẹp
g.à luộc cho mâm cơm tất niên hơi khác với g.à c.úng Giao thừa. g.à c.úng Giao thừa phải là g.à trống non, dâng c.úng là chính. g.à cho mâm cơm tất niên là để ăn, do đó cần chọn g.à mái b.éo đã đ.ẻ t.rứng một đợt ăn sẽ ngon hơn.
Theo chị Nguyễn Thị Thảo (Trưởng bộ phận bếp, Khách sạn Gondola, Hà Nội), để có con g.à c.úng đẹp, người ta cần mổ moi, l.àm sạch sẽ bổ miệng, cứa khớp để hai chân quặp vào bụng phía sau (khéo cứa chân để g.à kh.ông bị co về phía trước – là tư thế g.à bực tức, co chân chuẩn bị đá song phi). Đặt con g.à nằm nghiêng trong nồi nước lạnh, đầu ngửa ra phía lưng, chân quặp phía sau bụng, hai cánh co tự nhiên (t.ốt nhất là buộc dáng trước khi bỏ vào nồi). Khi luộc cần lật đều hai bên để g.à kh.ông bị vẹo.
Muốn g.à c.úng ngon, đẹp l.àm g.à xong cần rửa sạch t.iết để nước kh.ông bị đục. Cho g.à vào nồi, đổ nước lạnh ngập thân g.à (kh.ông cho g.à vào nước nóng vì da g.à bị nóng đột ngột sẽ co lại, dễ bị rách), đun lửa tới sôi lăn tăn (kh.ông sôi sùng sục) thì hớt bỏ bọt và cứ để thế khoảng 7- 8 phút. Nướng 1 củ gừng, 1 củ hành, đập giập bỏ vào nồi nước luộc g.à rồi luộc tiếp (5 phút nếu là g.à non để c.úng Giao thừa, 10 phút với g.à luộc để ăn). Tắt bếp, đậy vung, ngâm g.à trong nước thêm 5 phút. Muốn da g.à giòn khi vớt ra thả ngay vào nước thật lạnh. Sau đó tháo dây buộc g.à, bày ra đĩa, mỏ g.à cài bông hoa hồng đỏ rực (hoặc hoa tỉa từ củ hành lá xanh cũng đẹp mắt), t.iết, l.òng g.à nhét lại vào bụng g.à.
Theo Thời b.áo văn học nghệ thuật, Dân Việt
– https://phunutoday.vn/tai-sao-ga-cung-tren-ban-tho-khong-chat-mieng-ma-phai-de-ca-con-hoa-ra-vi-1-ly-do-d395717.html
– https://danviet.vn/dat-ga-cung-quay-ra-hay-quay-vao-moi-la-dung-20220127233534167.htm
